Danh pháp các hợp chất hữu cơ - Cách gọi tên các hợp chất hữu cơ

SỬ DỤNG ISO - NEO ...

iso : 1 metyl đính vào C thứ 2

neo : 2 metyl đính vào C thứ 2

sec : R nối với nhánh qua C bậc 2

tert : R nối với nhánh qua C bậc 3

- "iso" và "neo" dùng cho tên của 1 số ankan theo danh pháp thường:

- Phân tử có một nhánh -CH3 đính ở cacbon thứ hai thêm tiếp đầu ngữ "iso" trước tên ankan:
VD: CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 là: "isopentan"

- Phân tử có hai nhánh -CH3 đính ở cacbon thứ hai thêm tiếp đầu ngữ "neo" trước tên ankan:
VD: CH3-(CH3)C(CH3)-CH2-CH3 là : "neohexan"

*** "iso", "neo" "sec" và "tert" dùng cho tên gọi của các gốc hiđrocacbon no:

- Gốc có một nhánh -CH3 ở cacbon thứ hai thêm tiếp đầu ngữ "iso" trước tên gốc:
VD: CH3-CH(CH3)- là gốc "isopropyl" hoặc CH3-CH(CH3)-CH2- là gốc "isobutyl"

- Gốc có một nhánh -CH3 ở cacbon thứ ba thêm tiếp đầu ngữ "sec" trước tên gốc:
VD: CH3-CH2-CH(CH3)- là gốc "secbutyl"

- Gốc có hai nhánh -CH3 ở cacbon thứ ba thêm tiếp
đầu ngữ "tert" trước tên gốc:
VD: CH3-(CH3)C(CH3)- là gốc "tertbutyl"

• 
  

Danh pháp các hợp chất hữu cơ: 

1. Tên thông thường:

Thường đặt theo nguồn gốc tìm ra chúng đôi khi có phần đuôi để chỉ rõ hợp chất loại nào.

2. Tên hệ thống theo danh pháp IUPAC

a) Tên gốc – chức: gồm Tên phần gốc_Tên phần định chức.

VD: C₂H₅ – Cl: Etyl clorua; C₂H₅ – O – CH₃: Etyl metyl ete

Iso và neo viết liền, sec- và tert- có dấu gạch nối "-"

b) Tên thay thế: Tên thay thế được viết liền, không viết cách như tên gốc chức, phân làm ba phần như sau: Tên phần thế (có thể không có) + Tên mạch cacbon chính+(bắt buộc phải có) + Tên phần định chức (bắt buộc phải có)

VD: 

   H₃C – CH₃: et+an (etan);

   C₂H₅ – Cl: clo+et+an (cloetan);

CH₃ – CH=CH – CH₃: but-2-en;

 CH₃ – CH(OH) – CH = CH₂: but-3-en-2-ol

Chú ý: Thứ tự ưu tiên trong mạch như sau:

-COOH > -CHO > -OH > -NH₂ > -C=C > -C≡CH > nhóm thế

VD: 

OHC-CHO: etanđial; 

HC≡C-CH₂-CH₂-C(CH=CH₂)=CH-CHO: 3-vinylhept-2-en-6-inal

OHC-C≡C-CH₂-CH₂-C(CH=CH₂)=CH-CHO: 3-vinyloct-2-en-6-inđial

3. Tên số đếm và tên mạch cacbon chính:

SỐ ĐẾM		MẠCH CACBON CHÍNH
1	Mono	Met
2	Đi	Et
3	Tri	Prop
4	Tetra	But
5	Penta	Pent
6	Hexa	Hex
7	Hepta	Hept
8	Octa	Oct
9	Nona	Non
10	Đeca	Đec

Cách nhớ: Mẹ Em Phải Bón Phân Hóa Học Ở Ngoài Đồng

Mình Em Phải Bao Phen Hồi Hộp Ôi Người Đẹp

4. Tên một số gốc (nhóm) hiđrocacbon thường gặp: 

a) Gốc (nhóm) no ankyl: (từ ankan bớt đi 1H ta được nhóm ankyl)

CH3-: metyl; 

CH₃-CH₂-: etyl; 

CH₃-CH₂-CH₂-: propyl;

 CH₃-CH(CH₃)-: isopropyl; 

CH₃[CH₂]₂CH₂-: butyl; 

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-: isobutyl;

 CH₃-CH₂-CH(CH₃)-: sec-butyl

(CH3)3C-: tert-butyl;

 CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CH₂-: isoamyl

b) Gốc (nhóm) không no: 

           CH₂=CH-: vinyl; 

           CH₂=CH-CH₂-: anylyl

c) Gốc (nhóm) thơm: 

       C₆H₅-: phenyl; 

       C₆H₅-CH₂-: benzyl

d) Gốc (nhóm) anđehit-xeton: 

         -CHO: fomyl; 

         -CH₂-CHO: fomyl metyl;  

         CH₃-CO-: axetyl; 

          C₆H₅CO-: benzoyl