HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP AN KAN

1. Dạng 1: Viết đồng phân ankan, gọi tên
- Lưu ý quy tắc viết đồng phân, đánh số mạch, gọi tên ankan

- Công thức tính nhanh:  Số đồng phân  

2. Dạng 2: Phản ứng thế Halogen.

CnH2n+2 + aX2  −→ as CnH2n+2-aXa + aHX

Thông thường ta sẽ dựa vào %Cl hoặc M của sản phẩm để tìm ankan.

3. Dạng 3: Phản ứng đề hidro hóa, cracking

CnH2n+2 → CnH2n+2-2a + aH2 

- Công thức: nH2=nkhí sau phản ứng - ntrước sau phản ứng

CnH2n+2 → CmH2m+2 + CpH2p   (n=m+p)

                                  Ban đầu            a
                                  Phản ứng          x                x               x
                              Sau phản ứng      a-x              x               x            ⇒   tổng số mol a+x
- Công thức:

+ Số mol khí tăng lên: ntăng = x = nAnkan pư = nhh Ankan tạo thành = nhh Anken tạo thành 
+ Đối với dạng bài cho khối lượng trung bình dtrướcdsau = M—trướcM—sau = nsauntrước 

*Lưu ý:

+ Trong phản ứng tách của C3H8 và C4H10, số mol sản phẩm sinh ra gấp đôi số mol ankan phản ứng.
+ Đối với các ankan có >5C trở lên do các ankan tạo ra có thể cracking tiếp nên số mol hỗn hợp sản phẩm sau phản ứng luôn ≥ 2 lần số mol ankan phản ứng. 

4. Dạng 4: Phản ứng oxi hóa ankan

CnH2n+2 +  (3n/2+1/2)O2 −→to nCO2 + (n+1)H2O

- Đốt cháy hidrocacbon A thu được nH2O > nCO2
- Trong phản ứng đốt cháy:   nankan = nH2O - nCO2 
- Đốt cháy ankan tỉ lệ nCO2nH2O tăng lên khi số C tăng.

5. Vận dụng:

VD1: Số đồng phân ứng với các công thức C6H14 là:

A. 3          B. 4                C. 5                  D. 6

Lời giải:

Số đồng phân 26-4 + 1 = 5 đáp án C.

VD2: Tên gọi của chất có cấu tạo: CH3CH2C(CH3)2CH(C2H5)CH3 là

A. 2-etyl-3,3-đimetylpentan                    B. 3,3-đimetyl-2-etylpentan

C. 3,3,2-đimetyletylpentan                      D. 3,3,4-trimetylhexan

Lời giải:
Đánh số mạch C như sau: C1H3−C2H2−C3(CH3)2−C4(CH3)−C5H2−C6H3
Đáp án D.

VD3: Clo hóa ankan X thu được dẫn xuất monoclo có chứa 55,04% clo về khối lượng. Ankan X có CTPT là:

A. CH4            B. C2H5               C. C3H8                D. C4H10

Lời giải:                         CnH2n+2 + Cl2  −→ as CnH2n+1Cl + HCl

%Cl = 35,512n+2n+1+35,5 = 55,04% ⇒ n = 2. Đáp án B.

VD4: Cracking 8,8 gam propan thu được hỗn hợp khí A gồm H2, CH4, C2H4, C3H6 và một phần propan chưa bị cracking. Biết H% = 90% . Khối lượng phân tử TB của A là:

A. 39,6                        B. 23,16                    C. 2,135                      D. 3,96

Lời giải:
Theo ĐBTKL : mA = mpropan = 8,8 gam
nC3H4 ban đầu = 8,8:44 = 0,2 mol ⇒ nC3H4  pư = 0,2.90% = 0,18 mol
nC3H4 dư = 0,02 mol 
Vậy sau phản ứng số mol khí tạo thành = 0,18.2 + 0,02 = 0,38 mol 
⇒ MA = 8,8:0,38 = 23,16
⇒ Đáp án B.

VD5: Đốt cháy hoàn toàn một hiđrocacbon X thu được 0,11 mol CO2 và 0,132 mol H2O. Khi X tác dụng với khí clo thu được 4 sản phẩm monoclo. Tên gọi của X là?

A. 2-metylbutan.               B. etan.             C. 2,2-đimetylpropan.         D. 2-metylpropan.

Lời giải:
nH2O > nCO2 ⇒ X là ankan. Do đó nankan = nH2O - nCO2 = 0,132-0,11=0,022 mol.
⇒ số C trong X là 0,11:0,022=5. Số H trong X là 2.0,132:0,022=12.  ⇒ C5H12.
Mà X tác dụng với khí clo thu được 4 sản phẩm monoclo ⇒ Đáp án A.